Thực trạng và nguyên nhân hàng giả hàng nhái vẫn nhởn nhơ ngoài vòng pháp luật

Năm 2020, lực lượng quản lý thị trường đã phát hiện, xử lý, triệt phá trên 66 nghìn vụ hàng giả hàng nhái. Điển hình những trung tâm hàng lậu rất lớn ở Lào Cai với quy mô đến hơn 10.000 m², với hơn 200.000 chủng loại hàng hóa; trung tâm sản xuất hàng lậu, hàng giả tại một số tỉnh thành: Bắc Ninh, Hải Dương, Hà Nội, Quảng Ninh, thành phố Hồ Chí Minh...

Nạn hàng giả hàng nhái kém chất lượng hiện nay vẫn có nhiều “cơ hội” trà trộn nghiễm nhiên có mặt ở khắp nơi từ vùng quê cho đến thành thị thậm chí là tại những trung tâm thương mại cao cấp tại các thành phố lớn Hà Nội, Tp. Hồ Chí Minh. Hầu hết các nhãn hiệu uy tín trong và ngoài nước như: Chanel, Dior, Gucci,…. đều bị làm giả một cách tinh vi từ màu sắc, kiểu dáng, mẫu mã vô cùng phong phú, muôn vàn các mức giá, thậm chí tem nhãn chống hàng giả vẫn bị làm giả… khiến người tiêu dùng khó mà phân biệt đâu là hàng thật đâu là giả.

Hàng giả không chỉ được mua bán trực tiếp mà còn được đưa lên gian hàng trực tuyến, mua bán online nên công tác kiểm tra, quản lý, xử phạt…gặp nhiều khó khăn nên mỗi ngày các sản phẩm giả mạo vẫn ngang nhiên xuất hiện và lộng hành hơn. Hàng nhái gây tổn thất về mặt tài chính cho người tiêu dùng, không chỉ dừng lại ở đó mà các sản phẩm thuốc chữa bệnh, thực phẩm chức năng, …bị làm giả thì hậu quả ảnh hưởng đến sức khỏe thật sự khôn lường. Còn doanh nghiệp có hàng bị làm nhái khiến doanh thu giảm sút, mất lòng tin đối với khách hàng mất đi canh tranh trên thị trường, gây thất thoát ngân sách, nguồn thu của Nhà nước….  

Nguyên nhân khiến cho hàng giả hàng nhái vẫn tiếp tục là vấn đề nan giải hiện nay:

1. Cơ chế quản lý còn lỏng lẻo, nhiệm vụ các đơn vị chồng chéo chế tài còn quá nhẹ nhàng. Mức xử phạt cho các đối tượng kinh doanh hàng giả hàng nhái tại tại Điều 18 Nghị định 175/2004/NĐ-CP cao nhất cũng chỉ vài chục triệu đồng trong khi nguồn lợi thu được lại rất cao không đủ mạnh để răn đe, ngăn chặn các đối tượng.

2. Do sự tiếp tay của người tiêu dùng. Tâm lý sính ngoại mà rẻ thì người tiêu dùng chẳng ngại ngần mà vẫn mua những sản phẩm kém chất lượng này. Thậm chí nhiều người biết rõ đó là hàng giả song  ngại “động chạm” ngại kiện cáo, mất thời gian, mất công…Rồi tâm lý lợi trước mắt, “rút kinh nghiệm” cũng gây cản trở trong việc xử lý vi phạm của các đối tượng sản xuất, phân phối hàng giả.

3. Phía bị hại cũng chưa lên tiếng để bảo vệ mình.

Hiện nay, cũng có nhiều doanh nghiệp chưa thực sự chú trọng đến việc tạo cầu nối với khách hàng trong việc nhận biết hàng thật và hàng nhái để bảo vệ chính doanh nghiệp lẫn người tiêu dùng. Hoặc ngay cả khi biết sản phẩm của mình bị nhái nhưng một số doanh nghiệp cũng e ngại vạch trần sự thật.

Giải pháp cấp bách đối với vấn nạn hàng giả hàng nhái

Vấn nạn hàng giả hàng nhái vốn không thể giải quyết một sớm một chiều mà đòi hỏi cần có sự chung tay của cả xã hội cộng đồng tập trung ở 3 giải pháp chính sau:

1. Cơ chế chính sách:

- Luật sở hữu trí tuệ quy định rất rõ cùng nhiều quy định hiện hành về việc xử lý vi phạm. Tuy nhiên, cần hoàn thiện hơn về cơ chế, chính sách lẫn các biện pháp chế tài đủ mạnh mới có thể kiểm soát, xử lý nạn hàng giả có hiệu quả và đẩy lùi vấn nạn này.

- Tổng cục QLTT Xây dựng và tổ chức thực hiện Kế hoạch tăng cường thanh tra, kiểm tra, kiểm soát, đấu tranh phòng, chống buôn lậu, hàng giả, hàng cấm, hàng không rõ nguồn gốc xuất xứ và hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trong thương mại điện tử tại các địa bàn, lĩnh vực trọng điểm theo năm, giai đoạn.

- Tổng cục QLTT Tăng cường, thực hiện hiệu quả các quy chế phối hợp về công tác phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả đã ký với các lực lượng, cơ quan, tổ chức, hiệp hội ngành hàng và tiếp tục thực hiện ký kết thêm nhiều quy chế phối hợp mới với các lực lượng, cơ quan, tổ chức liên quan, tạo điều kiện thuận lợi cho việc phối hợp thực thi công vụ của các lực lượng.

2. Giáo dục, tuyên truyền:

- Đẩy mạnh hoạt động trao đổi thông tin với các doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng để công tác kiểm tra, xử lý hàng giả, hàng xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ đạt hiệu quả.

- Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động các tổ chức, cá nhân hoạt động thương mại trên thị trường tham gia đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả; thực hiện ký cam kết không kinh doanh hàng giả, hàng nhập lậu, hàng kém chất lượng.

- Giáo dục và tuyên truyền vận động với người tiêu dùng về hậu quả của việc sử dụng hàng giả, ý thức và trách nhiệm chung tay với cộng đồng chống lại nạn hàng giả, hàng nhái, nói không với hàng giả hàng nhái. Điều này không chỉ bảo vệ quyền lợi mà còn giúp ích cho doanh nghiệp, các nhà sản xuất và cả nền kinh tế của đất nước.

3. Ứng dụng công nghệ thông tin:

- Về phía doanh nghiệp cần chú trọng công tác chống hàng giả hàng nhái, hướng dẫn cho người tiêu dùng và các kênh phân phối những khả năng cũng như các thủ đoạn có thể sản xuất thành hàng giả. Xây dựng kênh tiếp nhận và phản ánh của khách hàng đối với hàng hóa của doanh nghiệp ngay trên trang web hoặc kênh bán hành trực tuyến của đơn vị

- Luôn cập nhật về văn bản pháp luật, kế hoạch hoạt động thanh kiểm tra, xử lý hàng giả trên trang thông tin điện tử của Tổng cục Quản lý thị trường (dms.gov.vn) tạo điều kiện cho người dân, doanh nghiệp dễ dàng tra cứu thông tin.

- Tiếp tục áp dụng hệ thống quản lý thông tin và xử lý vi phạm hành chính trực tuyến (INS) thay cho hồ sơ giấy.

VN Check, niềm tự hào sinh ra từ đất Việt, qua hơn 2 năm nghiên cứu, bộ tem (gồm 6 loại) chống giả và truy xuất nguồn gốc đã ra đời và đang là khắc tinh của hàng giả, hàng nhái. Chúng tôi tin rằng, VN Check sẽ là cơ hội cho người tiêu dùng Việt Nam chữa lành niềm tin về sản phẩm Việt, xóa bỏ nạn hàng giả, hàng kém chất lượng hiện nay.